Mówiąc o narkomanii należy na początku zaznaczyć, że każde zażywanie narkotyków powinno skłonić do wizyty u specjalisty, gdyż są to substancje – ze względu na swoją toksyczność – zakazane. W przypadku narkotyków ich przyjmowanie nigdy nie jest bezpieczne ani nie może mieścić się w granicach jakkolwiek pojętej normy zdrowotnej, środowiskowej, kulturowej czy społecznej. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest to, że w rzeczywistości konsument nigdy nie ma stuprocentowej pewności co zażywa, nie może być pewien ani składu, ani jakości, ani czystości substancji. Często sprzedawany narkotyk jest mieszaniną rożnych związków chemicznych niebezpiecznych dla zdrowia i życia. Stąd liczne zatrucia kończące się śmiercią bądź długotrwałą hospitalizacją.
Do objawów uzależnienia od narkotyków zaliczamy:
- Przymus przyjmowania narkotyku
- Utrata kontroli nad przyjmowaniem substancji, nieudane próby utrzymania abstynencji
- Występowanie objawów zespołu abstynencyjnego czyli np.: potliwość, gonitwa myśli, drżenie rąk, drżenie mięśni, obniżony nastrój, omamy, stany lękowe, nerwowość
- Wzrost tolerancji, potrzeba przyjmowania coraz większych dawek narkotyku, szukanie czegoś nowego, mocniejszego, mieszanie z alkoholem, eksperymentowanie
- Przyjmowanie narkotyków pomimo poważnych konsekwencji, np. pomimo występowania chorób somatycznych (np. problemy z pamięcią, choroby układu oddechowego i pokarmowego, zaburzenia psychiczne), pomimo strat w życiu prywatnym ( rezygnacja z kontaktów z bliskimi, na rzecz kontaktów z osobami biorącymi), czy zawodowym ( częste zwolnienia, czy utrata pracy)
- Koncentracja życia na zdobywaniu pieniędzy na narkotyki i odurzanie się.
Leczenie narkomanii powinno zostać podjęte tak szybko jak to możliwe. Popadanie w uzależnienie zazwyczaj jest stopniowe. W leczeniu narkomanii istotne znaczenie ma stopień zaawansowania.
Fazy w procesie uzależniania się od narkotyków:
- Eksperymentowanie – bywa, że podczas pierwszego kontaktu z narkotykiem, nie odczuwa się przyjemnych doznań, często pojawia się wręcz fatalne samopoczucie, zawroty głowy, wymioty. To co skłania najczęściej młodych ludzi do pierwszych eksperymentów, to chęć zaimponowania rówieśnikom, chęć oderwania się na chwilę od rzeczywistości, potrzeba czucia się inaczej, czyli np. wrażenie, że po narkotykach lepiej się bawię, lepiej się koncentruję, że jestem silny. Spora część osób, które miały kontakt z substancjami psychoaktywnymi, kończy z ich zażywaniem na tym etapie, niestety niektórzy brną w uzależnienie dalej.
- Używanie okazjonalne – czyli zażywanie narkotyków od czasu do czasu, najczęściej podczas, spotkań towarzyskich, imprez na których pity jest też alkohol. Czasami u młodych osób, bo to oni głównie są w grupie ryzyka, jeśli chodzi o narkomanię. Pojawia się złudzenie, iż narkotyki są bezpieczne i można spokojnie panować nad ich zażywaniem, oraz czerpać z tego przyjemność. Coraz częściej osoba używająca, korzysta z Internetu, lub literatury w celu zwiększenia swojej wiedzy o narkotykach. Z tą fazą wiąże się ogromne ryzyko przedawkowania, które może skończyć się poważnym zatruciem, a nawet śmiercią.
- Nawyk – silne pragnienie przyjmowania substancji. Narkotyk zaczyna być zażywany codziennie, często o określonej porze, czasami taka regularność wpływa na pojawienie się problemów finansowych oraz konfliktów z prawem, pojawiają się kradzieże, oszustwa. Osoba, która tkwi w tym czasami zaczyna eksperymentować zażywając dodatkowo leki lub inne substancje, które miałyby spotęgować lub zmodyfikować działanie narkotyku. Często o tym czyta np. na forach, poszukując inspiracji do dalszego eksperymentowania, poznawania nowych substancji. Życie towarzyskie zaczyna koncentrować się na kontaktach z osobami także przyjmującymi narkotyki, z innymi nie ma już wspólnych tematów, przestają być w jakikolwiek sposób atrakcyjni.
- Uzależnienie – pojawia się przymus przyjmowania środka, wzrost tolerancji, utrata innych zainteresowań, z czasem pojawia się zespół abstynencyjny.
Jeśli chodzi o objawy pojawiające się po zażyciu narkotyków, to są one różne w zależności od przyjętej substancji. Od pobudzenia, wielomówności, drażliwości, bezsenności, braku apetytu po nadmierną senność, apatię, osłabienie, splątanie. Dlatego w celu stwierdzenia czy bliska osoba jest pod wpływem narkotyku, warto wykonać test lub skonsultować się ze specjalistą.